Από το πουθενά, κάτι «ολόφρεσκο» για το gaming
Πόσο γρήγορα περνάει ο χρόνος – φέτος το SEGA Dreamcast έχει τα 22α γενέθλιά του. Μια κονσόλα που αγαπήθηκε πολύ, όμως πούλησε λίγο. Μια πλατφόρμα που φιλοξένησε αμέτρητα μοναδικά, διαχρονικά παιχνίδια που ακόμη και σήμερα απασχολούν τον κόσμο του gaming, όμως δεν κατάφεραν να το σώσουν και να κρατήσουν τη SEGA στο «παιχνίδι». Ένα από αυτά είναι το Jet Set Radio, ένα ξεχωριστό παιχνίδι που δικαίως μαγνήτιζε τα βλέμματα πίσω στο μακρινό 2000 για πλήθος λόγων. Από την ομάδα ανάπτυξης Smilebit έως την ξεχωριστή του όψη, τα επιτεύγματά του είναι πολλά και μια παθιασμένη μερίδα gamers τρέφουν απεριόριστη αγάπη για εκείνο, με τη SEGA να δείχνει σποραδικά πως ακόμη το θυμάται.
Και πώς να το ξεχάσει, άλλωστε. Στα τότε κυρίαρχα franchises συγκαταλεγόταν το Tony Hawk -για να καταλάβουμε για ποια εποχή μιλάμε- και η SEGA δοκίμαζε τα πάντα για να βοηθήσει το Dreamcast, με αποτέλεσμα μερικά απρόβλεπτα παιχνίδια. Το Jet Set Radio ήρθε από το πουθενά, διά χειρός Smilebit, ενός εκ των έξι τότε μεγάλων στούντιο της SEGA που αποτελούταν από δημιουργούς πίσω από τα Panzer Dragoon, αθλητικών παιχνιδιών και μετατροπών τίτλων για PC. Επικεφαλής ήταν ο Shun Arai, που είχε εργαστεί σε τίτλους όπως Virtua Fighter 2, Virtua Cop και SEGA Rally 2, το οποίο μάλιστα αποτέλεσε και το πρώτο δημιούργημα της Smilebit.
Μόλις ένα χρόνο αργότερα, το ιαπωνικό στούντιο θα δοκίμαζε κάτι εντελώς διαφορετικό, όχι μόνο για τα δεδομένα του «παλμαρέ» του αλλά και για τη βιβλιοθήκη του Dreamcast όπως και του gaming εν γένει. Αποτελούμενη από δημιουργούς με μέσο όρο ηλικίας κάτω των 25 ετών, η φρεσκάδα και η φαντασία τους θα ξεδιπλωνόταν με ένα από τα πιο δημιουργικά παιχνίδια της εποχής (κι όχι μόνο).
Συνώνυμο του “cool”
Το Jet Set Radio (γνωστό ως Jet Grind Radio στη Β. Αμερική λόγω πνευματικών δικαιωμάτων) κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 2000 αποκλειστικά για το SEGA Dreamcast. Από το εξώφυλλο και μόνο, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς πως δεν επρόκειτο για ένα τυπικό παιχνίδι. Την εποχή που οι προοπτικές των τρισδιάστατων γραφικών έκαναν πολλά στούντιο να εστιάζουν στον ρεαλισμό, η Smilebit επέλεξε να χαράξει δική της πορεία, συνδυάζοντας μοναδικά γραφικά με σχεδιασμό χαρακτήρων που σχεδόν φώναζε “cool”.
Επηρεασμένοι από τα manga και τα anime, οι νεαροί σχεδιαστές ήθελα να δώσουν ξεχωριστή όψη στο παιχνίδι. Πώς, όμως, θα μπορούσε ένα τόσο στιλάτο ύφος ζωγραφικής να μεταφερθεί σε ένα παιχνίδι; Έπειτα από πολλή έρευνα και δοκιμές με πληθώρα τεχνικών, κατέληξαν στο cel-shaded, με το οποίο όλα μοιάζουν σαν να ξεπηδούν από το χαρτί και να κινούνται στην οθόνη – πλατιές γραμμές, έντονα χρώματα, όλα σχεδιασμένα ψηφιακά μεν όμως απολύτως πιστά στα σκίτσα που βρίσκονταν στα τετράδια των καλλιτεχνών. Ήταν το πρώτο παιχνίδι που χρησιμοποίησε εκτενώς το -δημοφιλές, πλέον- στιλ cel-shaded, αν και το Fear Effect που κυκλοφόρησε λίγους μήνες πριν έκανε επίσης χρήση της τεχνικής σε ένα βαθμό.
Βέβαια, ένα παιχνίδι προϋποθέτει πως ο παίκτης έχει κάποιον στόχο να πετύχει παίζοντας, όπως και διάφορα συστήματα που το καθιστούν διαδραστικό κι όχι απλώς μια ταινία. Η Smilebit δεν εστίασε τόσο στο τι είδους παιχνίδι θα ήταν, αλλά πώς θα έμοιαζε. Στα πρώτα στάδια ανάπτυξης, δεν υπήρχαν πολλά να κάνει κάποιος πέρα από το να αλωνίζει σε μια μεγάλη πόλη – μάλιστα, ο Masayoshi Kikuchi, director του τίτλου, δήλωσε σε συνέντευξή του το 2013 πως το Jet Set Radio θα μπορούσε να ήταν «adventure ή RPG, όμως δεν το φανταστήκαμε ως shooter».
Ωστόσο, προτίμησαν κάτι απλό. Ένα παιχνίδι που απλώς πιάνεις και παίζεις, χωρίς ιδιαίτερο βάθος μηχανισμών ή υψηλό «ταβάνι» δυσκολίας. Ένα παιχνίδι όπου μπορεί ο οποιοσδήποτε να διοχετεύσει την ενέργειά του και να διασκεδάσει, όπως η τότε νεολαία του Τόκυο που διασκέδαζε σε κάθε μήκος και πλάτος της πόλης. Χρώματα, μουσικές και ενέργεια βρίσκονταν παντού, όπως δήλωσαν οι δημιουργοί, κάτι που τους ενέπνευσε να αποτυπώσουν τον παλμό της εποχής στο παιχνίδι. Οι ίδιοι, ας μην ξεχνάμε, δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλοι κι έτσι έδωσαν ένα κομμάτι του εαυτού τους στο παιχνίδι.
Η μουσική σκηνή τόσο της Ιαπωνίας όσο και ολόκληρου του κόσμου, βίωσε μερικές σημαντικές στιγμές εκείνα τα χρόνια. Από τη μία, το hip hop ερχόταν αναζωογονημένο στο προσκήνιο κι από την άλλη, οι κουλτούρες του rock και του DJing άρχισαν να ενώνονται – οι Slipknot μετρούσαν ήδη κάποια χρόνια παρουσίας ενώ οι Linkin Park κυκλοφόρησαν το αξέχαστο Hybrid Theory μόλις λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία του Jet Set Radio. Ο πειραματισμός, δηλαδή, υπήρχε παντού γύρω και η μουσική δεν θα μπορούσε να λείπει.
Ο συνθέτης Hideki Naganuma, που δημιούργησε μουσική για το Jet Set Radio, πειραματιζόταν με τις φωνές στα τραγούδια του. Έκοβε κι έραβε κομμάτια σε βαθμό που οι λέξεις δεν ήταν πλέον λέξεις αλλά απλώς ήχοι, χωρίς κάποιο νόημα. Αυτό βοήθησε το παιχνίδι να αποκτήσει διεθνή χαρακτήρα, να μπορεί να απευθύνεται σε όλους ανεξάρτητα από τη γλώσσα που μιλούν και το αρχικό νόημα των λέξεων. Ο ίδιος δήλωσε, αργότερα, πως η δουλειά του στο Jet Set Radio ήταν με διαφορά η αγαπημένη της καριέρας του.
Την πρωτότυπη μουσική του Naganuma πλαισίωναν τραγούδια άλλων καλλιτεχνών της εποχής, και τα είδη μουσικής που περιλαμβάνει το soundtrack είναι ουκ ολίγα: hip hop, metal, funk, J-Pop, dance, acid jazz, trip hop και rock προσφέρονται σε ισόποσες δόσεις. Τραγούδια γεμάτα ενέργεια, ανεβαστικά, που ωθούσαν τον παίκτη να μη σταματάει ποτέ και διαρκώς να πειραματίζεται – όπως και οι δημιουργοί του παιχνιδιού.
Δείχνει ονειρικό, κυλάει σαν «νεράκι»
Βασικός άξονας γύρω από τον οποίο κινείται το gameplay είναι το skate, όμως όχι το… παραδοσιακό που μόλις ένα χρόνο πριν σύστησε σε πολλούς ο Tony Hawk μέσω του Tony Hawk’s Pro Skater. Το Jet Set Radio «φόρεσε» roller blades στον πρωταγωνιστή Beat, έναν νεαρό με μεγάλα γυαλιά και ακουστικά, ένα έντονο κίτρινο μπλουζάκι και άπειρη όρεξη να «παίξει» με τις ικανότητές του, την πόλη και τις αρχές, οι οποίες με περισσή μανία κυνηγούν τους ταραξίες. Ο Beat, έχοντας εγκαταλείψει το σπίτι του και πηγαίνοντας από συμμορία σε συμμορία, αποφασίζει να ιδρύσει τη δική του και να τα βάλει με τους υπόλοιπους για την «κυριαρχία» του Τόκυο – αρχίζοντας με μερικά tags γύρω από τον σταθμό του τρένου στη Σιμπούγια.
Εμπνευσμένοι σε μεγάλο βαθμό από την αμερικανική κουλτούρα των b-boys, το Jet Set Radio έδινε στους παίκτες μια τεράστια «παιδική χαρά» όπου έκαναν κάθε είδους κόλπα με τα skates, έκαναν graffiti σε τοίχους για να κοντράρουν τις αντίπαλες συμμορίες και τις άκρως αυταρχικές αρχές του Τόκυο. Ένα Τόκυο που παρότι εμπνευσμένο από πραγματικές τοποθεσίες όπως η Σιμπούγια, περιείχε και ίχνη αμερικανικών πόλεων για να γίνει λίγο πιο διασκεδαστικό για τους παίκτες – πώς να κάνεις ασταμάτητα κόλπα αν οι χώροι δεν βοηθούν; Έτσι, κοιτώντας προς πόλεις όπως Νέα Υόρκη, Σαν Φρανσίσκο και Λος Άντζελες, ορισμένα στοιχεία όπως διάπλατοι δρόμοι με υπερυψωμένες ράγες τρένων από πάνω τους ενσωματώθηκαν στον κόσμο του Jet Set Radio.
Κι όντως, παρά τη σχετική απλότητα του χειρισμού, το παιχνίδι δε γίνεται ποτέ βαρετό. Ξεκάθαροι στόχοι σε κάθε πίστα και ποικιλία αποστολών, τα οποία όμως έρχονται δεύτερα, πίσω από την ομαλή κίνηση και τη χάρη με την οποία ο παίκτης μπορεί να συνδέει κάθε του κόλπο. Από rail grinding σε wall run και σε άλμα με backflip, τα κόλπα δε σταματούν και το περιοδικό tagging «σπάει» όμορφα τη ρουτίνα. Μάλιστα, σε μια προσπάθεια επίδειξης των δυνατοτήτων του Dreamcast, το Jet Set Radio επέτρεπε στον παίκτη να κατεβάσει εικόνες από το διαδίκτυο και να τις χρησιμοποιήσει ως σχέδια για τα graffiti του.
Ακόμη κι αν προτιμούσε τα έτοιμα του παιχνιδιού, βέβαια, δε θα υπήρχε απογοήτευση. Ο γνωστός καλλιτέχνης Eric Haze βοήθησε σε μεγάλο βαθμό στο κομμάτι των graffiti, συνεισφέροντας σκίτσα του για χρήση από τον παίκτη και σχεδίασε επίσης το χαρακτηριστικό λογότυπο που κοσμεί το εξώφυλλο του παιχνιδιού. Οι πανέμορφες, στιλάτες δημιουργίες του Haze συμπλήρωναν την ξεχωριστή όψη των χαρακτήρων, για τους οποίους ο σχεδιαστής Ryuta Ueda δήλωσε πως έκανε το κάτι παραπάνω ώστε να μένουν στη μνήμη του παίκτη.
Εκεί που άλλοι δημιουργοί έδιναν βάθος στους χαρακτήρες τους, αναλύοντας το παρελθόν ή τις οικογένειές τους, ο Ueda σχεδίαζε «σύμβολα», χαρακτήρες οι οποίοι με μια ματιά έδιναν στον παίκτη να καταλάβει τι αντιπροσωπεύουν. Ως εκ τούτου, όλοι οι βασικοί χαρακτήρες του Jet Set Radio είναι όντως δύσκολο να ξεχαστούν και για κάποιον πρωτάρη, οι προθέσεις τους είναι ξεκάθαρες από τα πρώτα δευτερόλεπτα, όλα χάρη στον τρόπο με τον οποίο τους έδωσε προσωπικότητες ο Ueda.
Θύμα των συγκυριών
Φυσικά, και δυστυχώς, το Jet Set Radio είχε την τύχη πολλών εκπληκτικών παιχνιδιών που κυκλοφόρησαν για το SEGA Dreamcast. Τόσο οι κριτικοί όσο και το κοινό το λάτρεψαν, όμως δεν κατάφερε να αντιστρέψει την κατηφορική πορεία της κονσόλας – ένας άθλος στον οποίο απέτυχαν κολοσσοί όπως ο Sonic, άρα φαινομενικά αδιάβατο εμπόδιο για κάποιον «νεαρό» Beat.
Αργότερα, το 2002, ένα sequel ονόματι Jet Set Radio Future κυκλοφόρησε για το Xbox, απόρροια της καλής συνεργασίας μεταξύ Microsoft και SEGA. Το εξελιγμένο και διευρυμένο sequel είχε την ίδια (καλή; κακή;) τύχη με τον προκάτοχό του – απέσπασε πολύ θετικές κριτικές όμως πάλι δεν οδήγησαν σε υψηλές πωλήσεις.
Μια δεκαετία πιο μετά, εμφανίστηκε ως Jet Set Radio HD, στα PlayStation 3, Xbox 360, PC και PlayStation Vita μονάχα σε ψηφιακή μορφή. Η μεταφορά ήταν επιτυχημένη, δίνοντας μεγαλύτερο λόγο διάστασης (16:9 έναντι 4:3), online leaderboards, trophies/achievements και κάποιες αλλαγές στο χειρισμό της κάμερας – κατά τα άλλα, η γνώριμη και διασκεδαστική φόρμουλα του αρχικού παιχνιδιού παρέμεινε αναλλοίωτη. Η συγκεκριμένη έκδοση κυκλοφόρησε ταυτόχρονα και σε smartphones με Android ή iOS, όμως το 2015 σταμάτησε να πωλείται στις συγκεκριμένες πλατφόρμες λόγω ασυμβατότητας με τις νεότερες εκδόσεις λειτουργικού των συσκευών. Με το επερχόμενο κλείσιμο του PlayStation Store σε PS3 και PS Vita, μόνο όσοι το έχουν ήδη αγορασμένο θα μπορούν να το απολαύσουν στις εν λόγω πλατφόρμες. Οι κάτοχοι Xbox One και Xbox Series X|S μπορούν να παίξουν το Jet Set Radio HD μέσω backwards compatibility, όμως το Jet Set Radio Future δεν προστέθηκε ποτέ στη λίστα συμβατών παιχνιδιών της κονσόλας.
Με τη SEGA να βρίσκεται σε πολύ καλή φόρμα και την ψηφιακή διανομή να έχει αλλάξει δραματικά το ρου της βιομηχανίας, ένα νέο Jet Set Radio -έστω και μια μικρότερη, budget κυκλοφορία- ίσως δεν είναι εντελώς ξεγραμμένο. Η αγάπη και νοσταλγία πολλών για τα «παλιά χρόνια» του gaming ίσως ωθήσει την ιαπωνική εταιρεία να δώσει ξανά ζωή στην πολυαγαπημένη (και αδικημένη) σειρά.
Ποιος ξέρει… Μπορεί το φαντεζί εξώφυλλο να τους τραβήξει το βλέμμα, αν τύχει και ξεσκονίσουν το ράφι τους.
Απο τα πιο αδικημένα εβερ. Βέβαια ακόμα και με προσθηκη κάμερα ς καλύτερα να προτιμήσει κάποιος το sequel.σε όλα καλύτερο. Δυστυχώς λείπει αυτή η σπίθα για νεοτερισμους που υπήρχε σε εκείνη την πειραματική εποχή
Συμφωνώ σε όλα, βάζω και το παράπονό μου: δυστυχώς το Future δεν είναι backwards compatible, φαντάζομαι λόγω δικαιωμάτων στη μουσική. Πόσο κρίμα :(