Η σουηδική Paradox Interactive είναι σχεδόν συνώνυμη με το είδος των grand strategy. Η φήμη που έχουν οι τίτλοι της για τον υψηλό βαθμό δυσκολίας τους και την πολυπλοκότητά τους είναι καθ’ όλα δικαιολογημένη, ωστόσο τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι καταβάλλει προσπάθεια να προσεγγίσει μεγαλύτερη μερίδα του κοινού. Το Crusader Kings III φάνηκε να βρίσκει τη χρυσή τομή μεταξύ των πολύπλοκων μηχανισμών ενός grand strategy και της προσωπικότητας, του emergent storytelling (αλλά και του πειρασμού της εμμονής με τα στατιστικά) ενός RPG.
Ωστόσο, η σειρά Victoria είναι… ένα εντελώς διαφορετικό φρούτο. 12 χρόνια χρειάστηκε η Paradox για να κυκλοφορήσει το sequel του Victoria 2 και η εμμονή των fans να ρωτούν πότε θα έρθει το 3 έκανε το ίδιο το νούμερο… meme στα forum της ομάδας ανάπτυξης. Έφτανε πλέον οποιαδήποτε, παντελώς άσχετη αναφορά στον αριθμό τρία για να ακολουθήσει μια σειρά από απαντήσεις του τύπου: «Victoria 3 confirmed». Είναι ιδιαίτερα μεγάλο διάστημα, ακόμα και για τα δεδομένα της Paradox και το οικονομικό μοντέλο που ακολουθεί, με κάθε κύριο τίτλο να συνοδεύεται από μια πληθώρα από DLC. Ενδεικτικά να πούμε ότι το πολύκροτο Europa Universalis IV έχει, ούτε λίγο ούτε πολύ, 18 expansions και πολλά μικρά cosmetic packs. Παραδόξως, το Victoria 2 είχε μόλις… 2.
Είναι προφανές ότι έχει ιστορία η ανάπτυξη του συγκεκριμένου τίτλου, αλλά εμείς θα προτιμήσουμε να ασχοληθούμε με το ιστορικό υπόβαθρο του gameplay. Χρονικά το Victoria 3 καλύπτει την περίοδο μεταξύ 1836 και 1936. H Ευρώπη, δύο δεκαετίες μετά το τέλος των Ναπολεόντειων πολέμων, αρχίζει σιγά-σιγά να βράζει ξανά, η Μεγάλη Βρετανία βρίσκεται στην αρχή μιας περιόδου η οποία αργότερα θα ονομαστεί «Pax Britannica», καθώς η σχετική ειρήνη που επικράτησε στα 100 χρόνια από το Βατερλώ μέχρι την αρχή του Α’ Παγκοσμίου, τη βοήθησαν να αναδειχθεί στην πρώτη υπερδύναμη του πλανήτη: δεν ήταν απλά η αχανής γεωγραφική περιοχή που κάλυπτε, αλλά και η χωρίς προηγούμενο δυνατότητά της να ασκεί την επιρροή της σε όλη την υφήλιο. Αυτό δεν ήταν κάτι το οποίο θα μπορούσαν άλλες δυνάμεις να ανέχονται για πάντα και η απώλεια της Αμερικής από τον προηγούμενο αιώνα ήταν ίσως το πρώτο σημάδι κάποιας ισχυρής αντίδρασης ενάντια στη Βρετανική κυριαρχία. Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της εποχής ήταν η ραγδαία εκβιομηχάνιση, η οποία στηρίχθηκε φυσικά από τις αποικίες των Ευρωπαϊκών κρατών. Η αγροτική παραγωγή σε πολλές περιπτώσεις μετακινήθηκε στις αποικίες, ενώ στις χώρες της Ευρώπης, ειδικά στη Μεγάλη Βρετανία αλλά και στην Αμερική, άνθισε η βαριά βιομηχανία, η οποία άλλαξε τα πάντα.
Η σύγκρουση αυτή μεταξύ γαιοκτημόνων και βιομηχάνων, η οποία μεταξύ άλλων οδήγησε στον Αμερικανικό Εμφύλιο, επηρεάζει σε πρώτη φάση την οικονομία του παιχνιδιού, αλλά και τις πολιτικές συνθήκες. Σε αντίθεση με το Crusader Kings, όπου η τεχνολογική εξέλιξη είναι μονόδρομος και αποφέρει κυρίως οφέλη στο εκάστοτε βασίλειο, στο Victoria 3 ο εκσυγχρονισμός δεν είναι τόσο αυτονόητος όσο ακούγεται. Κάθε επιλογή που ωθεί προς την εκβιομηχάνιση ή προς την αγροτική ανάπτυξη δίνει δύναμη στην αντίστοιχη κοινωνική ομάδα και αυτό έχει συνέπειες στην πολιτική κατάσταση της χώρας που ελέγχουμε. Οι μηχανισμοί αυτοί ωθούν πολλούς στο να αποκαλούν το Victoria «society simulator» και ο χαρακτηρισμός αυτός ενισχύεται και από άλλα στοιχεία που συνθέτουν το σύνολο των μηχανισμών του τίτλου. Ή και την έλλειψη των στοιχείων αυτών. Όσοι έχουν παίξει άλλους τίτλους της Paradox, αλλά όχι της σειράς, θα παρατηρήσουν αμέσως ότι ο πόλεμος λειτουργεί αρκετά διαφορετικά στο Victoria 3.
Με λίγα λόγια, η σύνθεση του στρατού μας εξαρτάται βασικά από τα κτήρια που κατασκευάζουμε και φαίνεται από εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο να ανατραπεί το πλεονέκτημα μιας ισχυρής, τεχνολογικά προηγμένης χώρας έναντι μιας πιο αδύναμης ή ενός ιθαγενούς πληθυσμού. Σε γενικές γραμμές αυτό είναι κάτι που ίσχυε εκείνη την εποχή, ωστόσο η Ιστορία είναι γεμάτη από ανατροπές όπου ο θεωρητικά αδύναμος κατατρόπωσε μια πολύ ισχυρότερη δύναμη για διάφορους λόγους. Η ουσία είναι ότι ο παίκτης δεν έχει δυνατότητα να κατευθύνει το στρατό, να ελέγξει τη σύνθεσή του ή να επιλέξει το πεδίο μάχης, κάτι το οποίο μπορεί να κάνει σε άλλους τίτλους της Paradox, ακόμα και με τη σχετικά αφαιρετική προσέγγιση που συνήθως ακολουθεί. Οι στρατοί φαινομενικά «τηλεμεταφέρονται» στην περιοχή που θέλουμε να πάνε, συχνά χωρίς καν να υπάρχει ρεαλιστική σχέση μεταξύ απόστασης και χρόνου. Πολύ απλά το Victoria 3 απευθύνεται στους φίλους των strategy που δεν προτιμούν τις μάχες. Μοιραία, το βάρος πέφτει στην οικονομική και πολιτική διαχείριση κάθε χώρας ή αυτοκρατορίας. Και εκεί, παρόλο που ο ίδιος ο ορισμός του grand strategy παραπέμπει στον χειρισμό των παραμέτρων που διέπουν τη λειτουργία ολόκληρης της χώρας ή της αυτοκρατορίας, όπως γίνεται, για παράδειγμα, στα Europa Universalis, το Victoria 3 πέφτει στην παγίδα της μικροδιαχείρισης.
Μπορεί ο παίκτης να έχει μεγάλες φιλοδοξίες για την επέκταση του κράτους που ελέγχει, αλλά αυτές θα περάσουν αναγκαστικά από το queue που ελέγχει τις κατασκευές κτηρίων και τον καθορισμό της τεχνολογίας που χρησιμοποιούν. Ταυτόχρονα, το queue αυτό για κάποιον ανεξήγητο λόγο ακολουθεί το παραδοσιακό μοντέλο των 4x, αντί για τα grand strategy της Paradox. Έτσι, αν θέλετε να χτίσετε ένα αγρόκτημα για καπνά στην Πελοπόννησο, θα πρέπει να περιμένετε να ολοκληρωθεί το διοικητικό κτήριο που χτίζετε στην Αττική. Στην ουσία το βασικό gameplay του τίτλου αναλώνεται στον καθορισμό των κτηρίων που θέλετε να χτίσετε και στην αναμονή μέχρι αυτά να ολοκληρωθούν. Η επιλογή αυτή επηρεάζει τα πάντα, από την οικονομική ευρωστία μας, μέχρι την πολιτική δύναμη των διάφορων φραξιών μέσα στη χώρα και τη δύναμη του στρατού μας. Επιπλέον, κάθε κτήριο μπορεί να εκσυγχρονιστεί με βάση τις τεχνολογικές εξελίξεις του κράτους μας. Αυτό αυξάνει, συνήθως, την απόδοση του κάθε κτηρίου, αλλά και τις απαιτήσεις του σε υλικά, εξοπλισμό και εργατικό δυναμικό. Αν, για παράδειγμα, αναβαθμίσουμε την κλωστοϋφαντουργία μας με βαφές, θα πρέπει είτε να κάνουμε μια εμπορική συμφωνία για να τις προμηθευτούμε από το εξωτερικό ή να δημιουργήσουμε την κατάλληλη υποδομή για να τις παράγουμε εγχώρια. Ωστόσο το σύστημα εμπορίου δεν εξηγεί επαρκώς γιατί π.χ. μια καθόλα απαραίτητη πρώτη ύλη δεν είναι αποδοτική οικονομικά, απ‘ όπου κι αν προσπαθήσουμε να την προμηθευτούμε ή γιατί μια εμπορική οδός αδρανεί.
Αν θέλουμε η οικονομία μας να λειτουργεί σωστά είναι απαραίτητο να επιλέγουμε προσεκτικά τα κτήρια που θα παραγγείλουμε, αλλά και τις αναβαθμίσεις τους. Και από εκεί εξαρτώνται τα πάντα στο Victoria 3, από τη στρατιωτική μας ισχύ ως το πολιτικό σκηνικό της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το οικονομικό μοντέλο του παιχνιδιού βασίζεται στα αποθέματα χρυσού και τα αντιμετωπίζει με πολύ ρεαλιστικό τρόπο. Όταν το κράτος μας έχει πλεόνασμα, αυτό αυξάνει τα αποθέματα χρυσού μας, πράγμα θετικό. Ωστόσο, αν τα αποθέματα αυξηθούν υπερβολικά, τότε το νόμισμά μας χάνει την αξία του και η οικονομία αρχίζει να έχει πρόβλημα. Η υλοποίηση, ωστόσο, δεν είναι αυτή που θα έπρεπε. Όλα τα κράτη τελικά πρέπει λίγο-πολύ να ακολουθήσουν το ίδιο μοτίβο και η μικροδιαχείριση καθιστά το μοτίβο αυτό εξαιρετικά μονότονο. Το μόνο που αλλάζει μεταξύ μιας μεγάλης αυτοκρατορίας και μιας μικρής χώρας είναι ο όγκος της μικροδιαχείρισης και τα προϊόντα που συμφέρουν περισσότερο για παραγωγή. Αν έχει συνηθίσει κανείς το emergent gameplay του CK3, παρά τα όποια bugs και ιστορικά αλλοπρόσαλλα events, τότε η ρουτίνα του Victoria 3 δύσκολα θα κρατήσει το ενδιαφέρον του.
Η ομάδα ανάπτυξης κατέβαλλε προσπάθεια ώστε ο χάρτης του παιχνιδιού να είναι ο ομορφότερος που έχουμε ίσως δει σε τίτλο που βασίζεται στη μηχανή γραφικών Clausewitz. Παρόλα αυτά, ο χάρτης έχει περιορισμένη πρακτική χρησιμότητα και δεν είναι τυχαίο το ότι ήδη υπάρχουν mods τα οποία μετατρέπουν το Victoria 3 σε κάτι που μοιάζει περισσότερο με… φύλλο Excel, παρά με παιχνίδι. Το σύστημα διπλωματίας πάσχει αντίστοιχα με εκείνο του εμπορίου. Πολύ απλά, ενώ ο μηχανισμός των diplomatic plays, των επιθετικών (κατά κανόνα) κινήσεων που κάνουμε σε μια περιοχή ενδιαφέροντος δίνει περισσότερο βάθος και λογική σε μια σύγκρουση, η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε πόλεμο, ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το Α.Ι. είναι γενικά απρόβλεπτος και χωρίς ιδιαίτερη λογική. Συχνά το A.I. θα προτιμήσει να συμμαχήσει με έναν Rival παρόλο που έχει καλές σχέσεις με το κράτος μας και οι συμμαχίες δεν φαίνεται να έχουν πολύ μεγάλη σημασία (σε αντίθεση με το CK3 που είναι συχνά καθοριστικές).
Το βασικό πρόβλημα του Victoria 3 είναι ότι ενώ στην επιφάνεια φαίνεται να έχει βάθος, αν ο παίκτης μπει στα βαθιά ανακαλύπτει μια μονοτονία και επανάληψη στο gameplay, η οποία σκοτώνει το replayability του τίτλου. Ακόμα και αν δοκιμάσουμε κάποια άλλη χώρα, τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε είναι πολύ συγκεκριμένα, με συνέπεια οι διαφορές στο gameplay να είναι μικρές. Είναι πολύ πιθανό τα επερχόμενα patches και DLC να εμπλουτίσουν το παιχνίδι, ωστόσο ως έχει αυτή τη στιγμή το Victoria 3 φαίνεται να είναι ένα βήμα πίσω σε σχέση με τους πρόσφατους τίτλους της Paradox, όπως το Stellaris και Crusader Kings III.
Για την καλύτερη εμπειρία σου θα θέλαμε να σε παρακαλέσουμε να το απενεργοποιήσεις κατά την πλοήγησή σου στο site μας ή να προσθέσεις το enternity.gr στις εξαιρέσεις του Ad Blocker.
Με εκτίμηση, Η ομάδα του Enternity