Με την ολοκλήρωση 100 χρόνων από την ανακήρυξη εκεχειρίας και το τυπικό τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, που ήταν ταυτόχρονα και ο τελευταίος που έφερνε μεγάλους αριθμούς στρατιωτών σε ευθεία αντιπαράθεση σε πεδιάδες κ.λπ., αφού για αιώνες αυτό θεωρούνταν αυτονόητο και ο ολοκληρωτικός πόλεμος δεν είχε ακόμη εφαρμογή, ένα είναι σίγουρο: οι πραγματικές μνήμες πέθαναν με όσους έζησαν τα γεγονότα της εποχής και όσους ακολούθησαν και έμαθαν για αυτές από πρώτο χέρι. Κι ενώ ο πόλεμος αυτός είχε την τιμητική του στον κινηματογράφο, στα games έμενε στα αζήτητα με θετική εξαίρεση το προαναφερθέν Valiant Hearts και κωμικό κανόνα το Battlefield 1 και το σινάφι του. Το 11-11: Memories Retold επιχειρεί να παραμερίσει τη διασκέδαση και να κάνει χώρο στην ψυχαγωγία, για αυτό και οι δυο πρωταγωνιστές του, ο Καναδός Harry και ο Γερμανός Kurt, δεν είναι άλλοι δυο στρατιώτες, αλλά δυο άνθρωποι που παρασύρονται σε μια διαμάχη που δεν καταλαβαίνουν, αλλά έχουν και λόγο να μην εγκαταλείψουν. Ο πρώτος ρομαντικός και αφελής, θέλει να εντυπωσιάσει μια κοπέλα και πραγματικά πιστεύει ένα λοχαγό που του λέει ότι απλά θα τραβά φωτογραφίες, καταφέρνει και καταλήγει στα χαρακώματα. Ο δεύτερος είναι μηχανικός που ασχολείται με την κατασκευή zeppelin και βρίσκεται μακριά από το πεδίο της μάχης. Ο ένας του γιος όμως υπηρετεί κανονικά, έχει χρέος στην πατρίδα άλλωστε -οριακά καλύτερο χρέος από εκείνο της Γερμανίας προς την Αυστροουγγαρία για υποστήριξη-, μα η τύχη του αγνοείται. Ο Kurt, ως πατέρας, αρνείται να μείνει άπραγος. Προτιμά να ριχτεί στη μάχη ακόμη και για μια πιθανότητα να βρει το γιο του ζωντανό.
Η αγάπη φέρνει και τους δυο στον πόλεμο. Ο ένας ξεκινά από την αφελή της εκδοχή, ο άλλος από την πηγαία και αναγκαστικά βρίσκονται κάπου στη μέση, αναγνωρίζοντας αυτό το κοινό λεξιλόγιο, παρότι σε αντίπαλο στρατόπεδα. Οι ερμηνείες των Elijah Wood και Sebastian Koch αντίστοιχα είναι η καρδιά του παιχνιδιού, καρδιά που έτσι κι αλλιώς πάλλεται στην αισθητική, στο ρεύμα της εποχής, με κάθε πλάνο να συντίθεται από πινελιές που δεν σταματούν ποτέ. Κρύβουν μια αρκετά ταπεινή μηχανή, δεν τα καταφέρνουν πάντα το ίδιο καλά σε εσωτερικούς χώρους, σε εξωτερικούς όμως δίνουν νόημα και πνοή στις φωτογραφίες του Harry αλλά και στην εμπειρία του παίκτη. Στη διαδρομή ο παίκτης χειρίζεται πότε τον έναν και πότε τον άλλο χαρακτήρα, πάντα βέβαια καταλήγει να ζει και τις δυο πλευρές. Ενίοτε ελέγχει το περιστέρι του Harry και τη γάτα του Kurt, όντα ζωντανά και με μηδενική κατανόηση του πολέμου που λειτουργούν ως διαλείμματα αλλά και συναισθηματικές άγκυρες που βοηθούν τους πρωταγωνιστές να μη λυγίσουν. Η αφήγηση και οι ερμηνείες, σε συνδυασμό με την αδιαμφισβήτητα ιδιαίτερη καλλιτεχνική διεύθυνση δεν είναι απλά οι επιτυχίες της παραγωγής αλλά και η ταυτότητά της. Διότι, καθώς προσπαθεί να γίνει και παιχνίδι, κάτι ουσιωδώς διαδραστικό, υποκύπτει σε μερικές παραδόσεις που θα ήταν προτιμότερο να αγνοηθούν, ακόμη κι αν αυτό σήμαινε μικρότερη διάρκεια για την ολιγόωρη ιστορία. Υπάρχουν σημεία στα οποία η πρόοδος ανακόπτεται από την απαίτηση ανεύρεσης πολλαπλών κρυφών αντικειμένων. Αυτά έχουν το ενδιαφέρον τους αφού προσθέτουν πινελιές σε ένα άλλο επίπεδο της εμπειρίας, αλλά η ανεύρεσή τους συχνά δεν ταιριάζει, ως διαδικασία, με τη σκηνή που τρέχει, ενώ ορισμένες φορές δυσχεραίνεται αχρείαστα από την καλλιτεχνική διεύθυνση που επηρεάζει την ορατότητα, παρά την προσπάθεια που έχει γίνει για τη σήμανση των αντικειμένων.
Από την άλλη, χωρά συζήτηση για τις επιλογές που καλείται να κάνει ο παίκτης. Στο μεγαλύτερο μέρος του παιχνιδιού δεν παίζουν πραγματικό ρόλο, παρότι υπονοείται το αντίθετο. Αυτό το γνωρίζαμε από νωρίς όμως, αφού σε συνέντευξη με στέλεχος της Aardman ξεκαθαρίστηκε αυτό. Προς το τέλος οι επιλογές παίζουν ρόλο όμως και καθορίζουν σε ποιον τερματισμό θα καταλήξει ο καθένας. Αυτή η ασυνέπεια στη βαρύτητα των αποφάσεων του παίκτη, περιέργως, λειτουργεί σε λογική βάση εδώ. Καθείς ξεκινά τη διαδρομή του στον πόλεμο με τον μικρότερο δυνατό έλεγχο, κάνοντας επιλογές κυρίως με την ελπίδα να μετρήσουν παρά με τη βεβαιότητα ότι θα πιάσουν όντως τόπο. Συν τοις άλλοις κάποιες συναισθηματικές διαδρομές των πρωταγωνιστών έχουν μεγαλύτερη αξία για το δίλημμα που προτάσσουν στον παίκτη, παρά για ό,τι ακολουθεί αυτό. Για παράδειγμα, το αν ο Kurt είναι ειλικρινής απέναντι στην οικογένειά του όταν γράφει γράμμα, αν προτιμήσει, αντίθετα, να τα παρουσιάζει όλα πιο ρόδινα από όσο πραγματικά είναι, οδηγεί σε επιλογή που λέει περισσότερα για το κριτήριο και την ηθική του παίκτη, παρά για τη συνέχεια της ιστορίας.
Και είναι τέτοιες στιγμές που συχνά μένουν εκτός ενός παιχνιδιού που ασχολείται με πόλεμο. Λανθασμένα υπάρχει η εντύπωση, ειδικά για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πως γινόταν ανά πάσα στιγμή ο απόλυτος χαμός στα χαρακώματα. Σειρές στρατιωτών έφταναν εκεί για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αποσύρονταν οι επιζώντες, επέστρεφαν στα μετόπισθεν και περνούσαν εβδομάδες, ακόμη και μήνες σε υποστηρικτική δραστηριότητα, πριν έρθει πάλι η σειρά τους στην πρώτη γραμμή. Αυτός ο συμβιβασμός με την άχαρη ηρεμία και την ταυτόχρονη αντίληψη για την πρόοδο και την πραγματικότητα του πολέμου είναι που αποδίδεται με τα μικρά και ανθρώπινα, και σε αυτά εστιάζει το παιχνίδι, αφού σπάνια αφήνει τους χαρακτήρες στο πεδίο της μάχης και ακόμη και τότε δεν τους σπρώχνει να σηκώσουν όπλο.
Μπορεί, συνολικά, το 11-11: Memories Retold να μην αποφεύγει τον εξωραϊσμό, κερδίζει όμως χάρη σε αυτόν, αφού κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση από τη συνηθισμένη για τα δεδομένα του gaming. Θέλει να μείνει στο μυαλό του παίκτη όπως και η άτυπη χριστουγεννιάτικη ανακωχή των δύο πλευρών που συναντήθηκαν στη μέση του πεδίου της μάχης για να γιορτάσουν ως άνθρωποι πριν μετατραπούν ξανά σε τρομαγμένα ζώα. Για αυτό ο λογότυπος του παιχνιδιού καταλήγει ταιριαστός, με τις παχιές του γραμμές να αφήνουν χαραμάδες για την παρατήρηση της άλλης πλευράς του πολέμου, της άλλης πλευράς του τρομακτικότερου και ατυχώς αποτελεσματικότερου εργαλείου στο οποίο εξειδικεύεται η ανθρωπότητα.
Αψογο review,πληρως εναρμονισμενο με το νοημα του παιχνιδιου.Τα vibes απο το Valiant Hearts ηταν δυνατα κι ετσι δεν προξενησε εκπληξη οτι το studio του βρισκεται και παλι απο πισω.
Υ.Γ. εξαιρετικος και ο επιλογος,θα μπορουσε να αποτυπωνει απο μονος του το ιδιο το παιχνιδι.Τον ιδιο τον ανθρωπο που ειναι ικανος για τα ομορφοτερα και πιο τρομακτικα πραγματα στη ζωη.