Με τα εγκαίνια ως αφορμή είχαμε την ευκαιρία να βασανίσουμε σε κάποιο βαθμό τον Sébastien Delen της Ubisoft. Και ιδού τα αποτελέσματα.
Enternity: Για αρχή, πείτε μας λίγα λόγια για εσάς και το ρόλο σας για να προσανατολιστούν οι αναγνώστες μας.
Sébastien Delen: Καλημέρα λοιπόν, λέγομαι Sébastien Delen και είμαι ο Managing Director για τα studio της Ubisoft στην ανατολική Ευρώπη, δηλαδή εκείνα του Βουκουρεστίου, του Κιέβου και Βελιγραδίου. [σ.α.: Δεν αναφέρεται στο studio της Βουλγαρίας διότι εκεί υπάρχει ήδη Βούλγαρος στο ρόλο του Managing Director.]
Enternity: Παρατηρούμε ότι ενώ διαχειρίζεστε πολλά χρόνια τη Ubisoft Βουκουρεστίου κ.λπ., επομένως έχετε μακρά εμπειρία έτσι κι αλλιώς, τώρα αναλαμβάνετε ένα ακόμη studio. Εφόσον είναι έτσι, πώς μπορούν να λειτουργήσουν τα πράγματα από άποψη φόρτου, λοιπής διαχείρισης κ.λπ.; Είναι η πολυθεσία αυτή προσωρινή ή μόνιμη λύση;
Sébastien Delen: Ισχύει πως έχω πλέον τη διαχείριση τριών διαφορετικών studio μαζί με αυτό του Βελιγραδίου. Φυσικά θα συνεργάζομαι με ταλαντούχα άτομα, αφού θα είμαι μεν στο Βουκουρέστι, στην περίπτωση όμως του Βελιγραδίου και του Κιέβου θα υπάρχει άτομο για τον καθημερινό συντονισμό των εργασιών. Ωστόσο θα έρχομαι μια με δυο φορές το μήνα στο Βελιγράδι για να βοηθώ και να παίρνουμε τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις για την ομάδα.
Enternity: Ήταν δύσκολο να διαπιστώσουμε ποιο είναι το σχετικό προηγούμενο, αν δηλαδή είναι κανόνας ή όχι να ξεκινά ένα νέο studio με Γάλλο στα ηνία. Παρατηρήσαμε πάντως ότι σε κάποια άλλα studio της εταιρείας υπάρχουν πλέον γηγενείς επικεφαλής. Υπάρχει μήπως πλάνο για κάποια τέτοια μετάβαση τόσο στην περίπτωση του Βελιγραδίου όσο και του Βουκουρεστίου;
Sébastien Delen: Πιστεύω ότι αυτό είναι πάντα θέμα του ανώτερης διοίκησης της εταιρείας, που βρίσκεται στο Παρίσι. Προσωπικά πάντως είμαι μεν Γάλλος. Ζω 18 χρόνια στη Ρουμανία όμως, οπότε θεωρώ πλέον εαυτόν μισό Γάλλο και μισό Ρουμάνο για αυτό και γενικά είμαι χαρούμενος που έχω τη διαχείριση των συγκεκριμένων studio στα Βαλκάνια και στην ανατολική Ευρώπη γενικά.
Enternity: Γιατί επελέγη η Σερβία αυτήν τη φορά;
Sébastien Delen: Είμαστε σε καλή χρονική συγκυρία γενικά, από την άποψη ότι η βιομηχανία τα πηγαίνει καλά και οι επιδόσεις του ομίλου σε αυτήν είναι καλές. Η στάση του Yves Guillemot [σ.α.: δηλαδή του προέδρου και εκ των ιδρυτών της Ubisoft] ήταν θετική στο ενδεχόμενο να αναζητήσουμε ένα νέο προορισμό, με ταλέντο που ανυπομονεί να συνεισφέρει στο μέλλον και την επιτυχία της Ubisoft, οπότε επισκεφτήκαμε διάφορες χώρες στην ανατολική Ευρώπη και διαπιστώσαμε ότι στο Βελιγράδι βρίσκουμε ένα πολύ συμβατό προφίλ, με ταλαντούχα άτομα, με πάθος για τα παιχνίδια μας, παίζουν ήδη τα περισσότερα εξ αυτών, με πολύ καλά πανεπιστήμια που παραδίδουν στην αγορά άτομα με καλό τεχνικό προφίλ και θεωρήσαμε ότι η “δεξαμενή” των κατάλληλων ανθρώπων είναι αρκετά μεγάλη ώστε να χτίσουμε ένα studio με τη δυνατότητα να συνεισφέρει συστηματικά και με συνέπεια σε μεγάλες παραγωγές μας. Θα έλεγα ότι η απόφαση αυτή πάρθηκε αγόγγυστα λόγω της θέλησης των κατάλληλων ανθρώπων να μπουν στην οικογένεια της Ubisoft.
Enternity: Το νέο αυτό studio είναι το τρίτο της Ubisoft στην Βαλκάνια. Η παρουσίαση της Ubisoft στην περιοχή ξεκίνησε νωρίς μάλιστα, ενώ άλλες εταιρίες με μεγάλος μέγεθος δεν δραστηριοποιούνται ιδιαίτερα στον ίδιο γεωγραφικό χώρο. Τι είναι αυτό που τράβηξε την εταιρεία στα Βαλκάνια, ποιο ήταν το σκεπτικό, πέρα από τα αυτονόητα όπως π.χ. το ευνοϊκό εργατικό κόστος;
Sébastien Delen: Πιστεύω πως αυτό που κάνει πετυχημένο ένα παιχνίδι είναι η ποιότητά του και η ποιότητα εξαρτάται από τη δυνατότητα να έχεις ταλαντούχους ανθρώπους να δουλεύουν μαζί. Τα μεγέθη μιας ομάδας [σ.α.: που δουλεύει σε μεγάλο τίτλο] είναι τόσο μεγάλα που είναι δύσκολο να βρίσκονται όλοι στο ίδιο μέρος. Στην Ubisoft έχουμε πετύχει την καλή συνεργασία μεταξύ διαφορετικών studio και, προφανώς, όταν διαλέγουμε υπολογίζουμε τι επιπλέον μπορούν να συνεισφέρουν στα brands μας. Εδώ βρήκαμε πολύ δυνατό τεχνικό προφίλ και πολύ καλή συνεισφορά στο Ghost Recon Wildlands, πολύ καλούς προγραμματιστές, και η ποιότητα του αποτελέσματος αποδεικνύει πως ήταν η σωστή επιλογή το να επεκταθούμε στη Σερβία. Ελπίζω ότι θα προκύψουν ευκαιρίες για καλλιτέχνες και designers, ώστε να μπορεί να συνεισφέρει ακόμη περισσότερο το συγκεκριμένο studio με την πάροδο του χρόνου.
Enternity: Ποιος ήταν ο ρόλος της σερβικής κυβέρνησης στην επέκταση αυτή;
Sébastien Delen: Προφανώς συνεισφέρει και αυτή η πτυχή στην απόφασή μας. Όταν επισκεπτόμαστε μια χώρα, θέλουμε να νιώσουμε υποστήριξη και κίνητρα από το κράτος, για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε την εταιρεία, να τη στελεχώσουμε κ.λπ. με ομαλό τρόπο. Καταφέραμε να ιδρύσουμε την Ubisoft Beograd πολύ γρήγορα ακριβώς επειδή είχαμε μια ομαλή συνεργασία με το κράτος.
Enternity: Από όσο γνωρίζουμε το studio ξεκινά με 15 άτομα περίπου με το στόχο την ανάπτυξη και το διπλασιασμό του προσωπικού. Έχει αναφερθεί ότι αυτός ο αρχικός πυρήνας αποτελείται από έμπειρους προγραμματιστές. Αυτό σημαίνει ότι δεν προέρχονται για την ώρα από την εγχώρια αγορά εργασίας;
Sébastien Delen: Αν και είμαστε ανοιχτοί σε βιογραφικά από οπουδήποτε, σε πρώτη φάση στοχεύσαμε στην εγχώρια αγορά, κυρίως στην πόλη στην οποία βρίσκεται και το ίδιο το studio. Όταν αρχίσει η επέκταση του studio και χρειαστούμε άτομα με χαρακτηριστικά που ίσως δεν βρίσκονται στην εγχώρια αγορά, θα κοιτάξουμε και προς τα έξω. Σε πρώτη φάση όμως βασιζόμαστε σε ντόπιους, που είναι και ο λόγος για τον οποίο διαλέγουμε εξ αρχής την επέκταση σε μια χώρα. Οπότε πρώτα κοιτάμε στο εσωτερικό και ύστερα αναπτυσσόμαστε προσθέτοντας εξειδίκευση από το εξωτερικό.
Enternity: Τι είδους δουλειά έκανε για το νέο studio στην περίπτωση του Ghost Recon Wildlands; Ασχολήθηκε γενικά με την έκδοση για PC ή με κάτι ακόμη πιο συγκεκριμένο;
Sébastien Delen: Η ομάδα εστίασε στην έκδοση για PC, σε συνεργασία με τα studio του Παρισιού και του Βουκουρεστίου. Στην πράξη η ομάδα είχε μεγάλο εύρος υποχρεώσεων που εστίαζαν στη συγκεκριμένη έκδοση. Αυτός ήταν και ο στόχος άλλωστε με την αρχική στελέχωση της ομάδας.
Enternity: Με δεδομένο ότι οι κονσόλες ήταν και πάλι ο πρώτος στόχος κατά την ανάπτυξη, σε τι μεταφράζεται, σε πρακτικό επίπεδο, η συνεργασία μεταξύ Βελιγραδίου και Παρισιού για παράδειγμα; Πώς συντονίζονται οι εργασίες;
Sébastien Delen: Πολύπλοκη ερώτηση. Γενικά, όταν μιλάμε για την έκδοση για PC, δεν μιλάμε για port. Στόχος είναι να ετοιμάσουμε την ανάλογη έκδοση συγκεκριμένα για τις ανάγκες της συγκεκριμένης πλατφόρμας και της κοινότητάς της. Χρειάζεται ένα μέγεθος εξειδίκευσης στο οποίο είχαμε πρόσβαση και πάντα στόχος είναι το καλύτερο αποτέλεσμα στο PC.
Enternity: Θα ασχολείται καθόλου η ομάδα, και αν ναι σε τι βαθμό, με τον έλεγχο ποιότητας και την αντιμετώπιση πιθανών ζητημάτων που προκύπτουν στην έκδοση για PC ή είναι πιο δημιουργικός ο ρόλος της σε κάποιο επίπεδο;
Sébastien Delen: Η ομάδα δεν είναι πολύ μεγάλη, χοντρικά έχει φτάσει στα 20 άτομα, οπότε, σε γενικές γραμμές, έχει τεχνικό χαρακτήρα. Εννοείται ότι καθώς μεγαλώνει η ομάδα, θα εξετάσουμε το ενδεχόμενο επέκτασης της συνεισφοράς του studio. Πολύ πρόσφατα για παράδειγμα προσλάβαμε dev tester. Υπάρχουν οι testers, αλλά μεταξύ αυτών και της ομάδας ανάπτυξης υπάρχει ο dev tester που συνεργάζεται πιο στενά με την ομάδα και είναι σε θέση να δοκιμάσει συγκεκριμένα τμήματα του παιχνιδιού, συγκεκριμένες λειτουργίες, χάρτες κ.λπ. Είναι μια νέα θέση που άνοιξε πρόσφατα στο Βελιγράδι. Και η θέση αυτή θα εξελιχθεί και θα επεκταθεί καθώς μεγαλώνει η ομάδα.
Enternity: Με τη βασική ανάπτυξη του Ghost Recon Wildlands ολοκληρωμένη ουσιαστικά, τι περιλαμβάνει το άμεσο μέλλον του νέου studio; Υπάρχει κάτι διαφορετικό ή παραμένει στην υποστήριξη του Wildlands;
Sébastien Delen: Η ομάδα ακόμη ασχολείται με το Wildlands, υπάρχει ανάγκη για συστηματική υποστήριξη, ενώ υπάρχει και το DLC που ακολουθεί, χάρη όμως στο Wildlands, καταφέραμε ήδη να βάλουμε στο χάρτη την Ubisoft Beograd ως μια ομάδα που μπορεί να αποδώσει σε μεγάλες κυκλοφορίες και έτσι έχουν προκύψει πολλαπλές ευκαιρίες για νέες συνεργασίες με άλλα μέρη της Ubisoft. Έτσι αναμένεται να ξεκινήσει μια νέα προσπάθεια μέσα στους επόμενους μήνες.
Enternity: Υπήρξε ποτέ σκέψη για πιθανή επέκταση και στην Ελλάδα; Τι πιστεύετε ότι θα έκαναν μια τέτοια επέκταση ελκυστική ή και δύσκολη;
Sébastien Delen: Η Ελλάδα ήταν και είναι μια από τις χώρες που εξετάζουμε γενικά, αλλά για το 2016 καταλήξαμε στο Βελιγράδι. Σίγουρα όμως θα προκύψουν κι άλλες ευκαιρίες χάρη στη δυναμική της βιομηχανίας και την επιτυχία της Ubisoft. Αυτό που σίγουρα θα έκανε εύκολη μια τέτοια απόφαση είναι η πρόσβαση σε άτομα με τις κατάλληλες ιδιότητες και τη θέληση να έρθουν σε εμάς και να συνεισφέρουν στην Ubisoft αλλά και τη βιομηχανία γενικότερα. Κρατάμε τα μάτια μας ανοιχτά και κοιτάμε συστηματικά νέα ενδεχόμενα για επέκταση και, ποιος ξέρει, μπορεί να προκύψουν καλές ευκαιρίες και για δραστηριότητα στην Ελλάδα.
Αυτή, αγαπητοί αναγνώστες, είναι η πρώτη φορά που ακούμε ότι, έστω και στη θεωρία, η Ελλάδα είναι κάτι που έχει εξετάσει και εξετάζει, σε οποιοδήποτε βαθμό, η Ubisoft ως πιθανό στόχο για περαιτέρω επέκτασή της. Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου άρθρου επιχειρήσαμε να επικοινωνήσουμε με την πρεσβεία της Σερβίας στην Ελλάδα, θέλοντας να ακούσουμε πώς αντιλαμβάνεται και η άλλη πλευρά τη συγκεκριμένη επένδυση της Ubisoft στο Βελιγράδι. Παρά την προσπάθεια και την υπομονή, δεν λάβαμε επίσημη απάντηση που θα έδινε λίγο διαφορετική γεύση στη συγκεκριμένη συνέντευξη.
Αποπειραθήκαμε να επικοινωνήσουμε και με το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης για το ενδεχόμενο να έχει προηγηθεί επίσημη επικοινωνία για διερεύνηση της Ελλάδας ως πιθανό προορισμό της Ubisoft. Αναμενόμενα έπρεπε να εξηγήσουμε στο Γραφείο Τύπου τι εστί Ubisoft, αλλά, στην πραγματικότητα, έπρεπε να το εξηγήσουμε και στην πρεσβεία της Σερβίας. Δεν είμαστε άλλωστε, συλλογικά στα Βαλκάνια, χώρες στις οποίες η βιομηχανία του gaming έχει κάποια σταθερή θέση στη σκέψη του κρατικού μηχανισμού, οπότε δεν υπάρχει έκπληξη εδώ. Απογοητευτήκαμε όμως από την πρώτη αντίδραση του Γραφείου Τύπου που δεν αρνήθηκε να βοηθήσει (βέβαια στο τέλος δεν βοήθησε ποτέ) στην αναζήτησή μας, κυρίως χάρη σε συγκεκριμένο προβληματισμό που εξέφρασε ο εκπρόσωπος με τον οποίο μιλήσαμε.
Ρωτηθήκαμε αν η όποια πιθανή επαφή και συζήτηση μεταξύ κράτους και Ubisoft μπορεί να έλαβε χώρα πριν το 2015. Εξηγήσαμε ότι είναι πολύ πιθανό αφού τέτοιες κινήσεις δεν γίνονται αγόγγυστα και βιαστικά και προηγείται, προφανώς, η απαιτούμενη κάθε φορά έρευνα για κάθε περίπτωση. Τότε ακούσαμε λοιπόν πως μπορεί να είναι δύσκολο να βγει άκρη, διότι πριν το 2015 είχαμε άλλη κυβέρνηση. Διότι όταν αλλάζει κυβέρνηση, προφανώς μπαίνει μπουρλότο σε κάθε αρχείο. Ή κάτι τέτοιο.
Όλο αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα πάντως. Αυτό που έχει νόημα στο τέλος της γραφής είναι πως η Ubisoft είναι ο μόνος μεγάλος publisher που κοιτά προς Βαλκάνια, κατά παράδοση πια, όχι κατ’ εξαίρεση. Βοηθά φανταζόμαστε το γεγονός ότι πρόκειται για το μοναδικό ευρωπαϊκό publisher με τέτοιο εκτόπισμα, και σίγουρα για το μοναδικό ευρωπαϊκό publisher που λόγω προέλευσης έχει μια πιθανότητα παραπάνω να κατανοήσει και να ενδιαφερθεί για τον ευρωπαϊκό νότο και όχι μόνο. Μπορεί να λέμε ό,τι θέλουμε για την Ubisoft με αφορμή το Α ή το Β, με το δίκιο μας κιόλας, στην προκειμένη πάντως κανείς δεν συγκρίνεται με τη γαλλική εταιρεία ως προς το διεθνές της ματιάς της και τη συλλογικότητα των μεγάλων παραγωγών της. Τόσο που σίγουρα μας ενδιαφέρει να εμβαθύνουμε ακόμη περισσότερο. Με την πρώτη ευκαιρία θα γίνει κι αυτό.
Enternity TV: Gametech Playground Ep85: Παίξαμε στο Nintendo Switch 2!
Η απαντηση για την Ελλαδα ηταν ενας PR τροπος να πει: Μπαα, οι φοροι σας δεν μας συμφερουν και η video game κουλτουρα σας σταματαει στο Pro.
Νταξ, για την κουλτούρα δεν νομίζω ότι έχει και ιδιαίτερο νόημα. Σε φορολογικό επίπεδο, θα ήταν έξυπνο κάποιος κάπου κάποτε να αντιληφθεί τι παίζει εδώ και να κάνει κάτι της προκοπής. Αλλά που...
Διαφωνώ, το Assassin's Creed έχει πολλούς φαν στην Ελλάδα.
Δεν νομίζω ότι τους ενδιαφέρει το μέγεθος της αγοράς, αλλά οι προοπτικές της ανάπτυξης μιας εταιρείας. Και καλώς ή κακώς, η κατάσταση στην Ελλάδα είναι κάκιστη για μια νέα εταιρεία με τις φορολογικές επιβαρύνσεις που παίζουν από τη στιγμή που ιδρύεται.
Οι φόροι και η αστάθεια του φορολογικού είναι το ένα θέμα. Το άλλο είναι και αυτό που λέει περί διαθεσιμότητας ατόμων με το κατάλληλο skill set, το οποίο με τη σειρά του είναι (και) θέμα ακαδημαϊκό.
Συμφωνώ, αν είχα σπουδάσει προγραμματιστής στην Ελλάδα, θα είχα φύγει την επόμενη μέρα για εξωτερικό. Αλλά και πάλι 20 άτομα προσωπικό για μια καινούρια εταιρία φαντάζομαι θα βρίσκαν εύκολα.
Πάντως εγώ θέλω να σταθώ στο ότι μια εταιρία που βγάζει κορυφαίους τίτλους, επεκτείνεται συνεχώς και ακόμη κι αν δεν ιδρύσει παράρτημα στη χώρα μας - που στο κάτω κάτω ούτε που θα καταλάβει ο μέσος Έλληνας gamer τη διαφορά - πάλι κέρδος είναι για μας. Περισσότεροι τίτλοι, περισσότερο gaming. Η εποχή ούτως ή άλλως δεν ενδείκνυται για τέτοιες κινήσεις σε όποια χώρα και να βρίσκεσαι. Γενικά η οικονομία παγκοσμίως είναι κρίσιμη. Η Ubi πάντως τολμά.
Αν με περισσότερα χέρια στις εκδόσεις για PC ισιώσει και τίποτα, θα το καταλάβει και ο gamer σε κάποιο βαθμό.
Αυτό που αναρωτιέμαι πάντως είναι για το κατά πόσοι οι επεκτατικές κινήσεις της Ubi, όχι μόνο με gaming studios, συνδέονται με προσπάθεια φουσκώματος της αξίας της εταιρείας, δεδομένης της συνεχιζόμενης προσπάθειας επιθετικής εξαγοράς της από την Vivendi. Ανέβασαν το μερίδιό τους στην εταιρεία πρόσφατα και οι ιδρυτές, αλλά και πάλι τους ρίχνει, σε μερίδιο, όχι σε δικαιώματα, η Vivendi. Και φαίνεται αποφασισμένη.
Εδώ βλέπουν της ελληνικές εταιρείες να πάνε Βουλγαρία με κρίση ή χωρίς θα ρθουν σε εμάς?
Γενικόλογη η απάντηση για την Ελλάδα και πάνω κάτω αναμενόμενη.Όσο και να επεκτείνονται οι άνθρωποι έχουν και μια λογική μέσα τους...
Η πιο αναμενόμενα γενικόλογη απάντηση ήταν για την προοπτική το νέο studio να βελτιώσει την κατάσταση με τις εκδόσεις για PC. Εκεί δεν περίμενα κάτι άλλο, διότι ο κανόνας σε τέτοιες περιπτώσεις είναι να κάνουμε ότι δεν υπάρχει πραγματικά πρόβλημα.
Για την Ελλάδα το περίεργο της υπόθεσης ήταν πως εξετάστηκε σε οποιοδήποτε επίπεδο πριν επιλεγεί τελικά η Σερβία. Το ότι δεν επελέγη η Ελλάδα δεν είναι περίεργο. Το περίεργο είναι ότι έγινε αντικείμενο έρευνας.
Συμφωνώ απόλυτα,το παράξενο ήταν ότι και μόνο που εξέτασαν την περίπτωσή μας.
Λίγο άσχετο με το θέμα μας άλλα σήμερα άκουσα ότι η κυβέρνηση εξετάζει επιπλέον φόρο για ταμπλετ, Η/Υ υπέρ πνευματικών δικαιωμάτων.Ποια σοβαρή εταιρία θα κάνει κάτι στην χώρα μας όταν από το πουθενά ξεφυτρώνουν φόροι ?
Αυτό είναι ένα από τα κλασικά προβλήματα αυτής της χώρας. Αφιλόξενος τόπος για επενδύσεις...
Και όμως, εκεί που δεν το περιμένει κανείς μπορεί να γίνει το αναπάντεχο.
Και στο πιο αφιλόξενο περιβάλλον μπορεί να βρεθούν ευκαιρίες.
Έτσι θέλω να πιστεύω...