Η σκοπιά του διορθωτή είναι πάντα κάπως περίεργη. Σίγουρα κάτι ξέρει για αυτό ο Λεωνίδας Μαστέλλος που έχει διορθώσει βουνά από reviews και όχι μόνο. Με το κατάλληλο κέφι μπορεί να πει πως του έφτανε που διόρθωνε και εμένα κάποτε. Στην εποχή μας όμως, ειδικά στο ελληνικό web, ο ρόλος του διορθωτή, όταν δεν εξαφανίζεται τελείως, απλά είναι τόσο δραματικά υποβαθμισμένος που καταλήγουμε όλοι και βλέπουμε να γράφονται πράγματα με τρόπο, αστοχίες και λάθη που, ειδικά αν ξέρουμε τι ήταν σύνηθες στο χώρο προ ετών, ξέρουμε πως δεν υπήρχε περίπτωση να πέρναγαν στο τελικό κείμενο, ξέρουμε επίσης πως σε αντιπαράθεση με διορθωτή το λογικό αποτέλεσμα ήταν η συνθηκολόγηση, όχι το τουπέ.
Η τελευταία φορά που θυμάμαι να υπάρχει διορθωτής τριγύρω μου με αυτήν την πολύ συγκεκριμένη αρμοδιότητα ήταν την εποχή που τα περιοδικά GamePro και Computer Games Magazine ήταν στα χέρια της Motorpress. Δυστυχώς δεν θυμάμαι το όνομα της διορθώτριας, πράγμα που μάλλον δεν εκπλήσσει όποιον με ξέρει λίγο παραπάνω και θυμάται ότι με τα πολύγωνα τα πήγαινα πάντα καλύτερα από ότι με τα ονόματα. Θυμάμαι όμως ένα πολύ συγκεκριμένο περιστατικό.
Είχα γράψει κάποιο τεχνικό κείμενο, μιας και ήμασταν σε φάση της αγοράς παρόμοια με το σήμερα: περιμέναμε δηλαδή νέο hardware. Οπότε, με τα Xbox 360 και PS3 να είναι στα σκαριά, κάπως είχα καταλήξει να γράφω για οπτικά αποθηκευτικά μέσα αλλά και το γεγονός ότι χωρούν όσα δεδομένα χωρούν χάρη στη δυνατότητα να τα αποθηκεύσουν σε δυο «στρώσεις». Η διορθώτρια δεν ήξερε τι εννοώ, αν προσπαθούσα να πω κάτι άλλο και απλά αποτύγχανα, αν κυριολεκτούσα ή οτιδήποτε άλλο. Οπότε με κάλεσε για διευκρινίσεις. Όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, η πρώτη απόπειρα πήγε χαμένη αφού ουσιαστικά είπα το ίδιο πράγμα προφορικά, οπότε δεν προσέφερα κάτι νέο που να βοηθά. Έπρεπε να το σκεφτώ κάπως αλλιώς. Μετά από μια-δυο αποτυχημένες προσπάθειες ακόμη, έφτασα στην… τυρόπιτα.
Είπα, λοιπόν, ότι κατά κάποιον τρόπο είναι σαν να έχουμε μια τυρόπιτα. Έστω ότι η τυρόπιτα έχει ένα φύλλο πάνω κι ένα κάτω. Εκ των πραγμάτων αυτό επηρεάζει την ποσότητα της γέμισης που αντέχει, ώστε να μη διαλύεται όταν πάει να πάρει κομμάτι κανείς. Ως προς αυτό συντονιστήκαμε με τη μία. Λέω, λοιπόν, αν βάλουμε κι άλλο φύλλο πάνω και κάτω, δεν είναι λογικό να αντέχει η πίτα περισσότερη γέμιση; Συμφώνησε. Κι έτσι καταλήξαμε στο ότι σε έναν οπτικό δίσκο, οι στρώσεις είναι τα φύλλα και τα δεδομένα η γέμιση. Η συνεννόηση αυτή είναι κάπως «ύπουλα» χρήσιμη, χρειάζεται λίγη προσοχή για να αξιολογήσει ολοκληρωμένα αυτήν την ιστορία όποιος την ακούσει.
Σε πρώτη φάση η διορθώτρια δεν με φώναξε για να ζητήσει την άποψή μου σε γραμματικά, συντακτικά και λεξιλογικά ζητήματα. Ήταν απλή παραδοχή πως εκείνη ξέρει καλύτερα. Έτσι κι αλλιώς συμπαθούσε λίγο παραπάνω τις συντακτικές ομάδες των εν λόγω περιοδικών διότι υπέφερε με τα κείμενα που παραλάμβανε από τα έντυπα της αυτοκίνησης. Με φώναξε επειδή ήθελε πρωτίστως να καταλάβει η ίδια τι εννοώ, ώστε οπλισμένη με την απαραίτητη γνώση να μπορεί ύστερα να αξιολογήσει το πώς έγραψα ό,τι έγραψα, αν κάτι λειτουργεί λιγότερο ή περισσότερο κ.λπ. Με λίγα λόγια, δεν «πέρναγε ένα χέρι» μηχανικά το κείμενο, παρεμβαίνοντας όσο χρειαζόταν ώστε να μην κατηγορηθεί κανείς για αγραμματοσύνη, έδινε σημασία στην ουσία του γραπτού. Από τη μεριά μου έμαθα πως ακόμη και κάτι τέτοιο δεν είναι τόσο ξεκάθαρο στο χαρτί όσο φανταζόμουν την ώρα που έγραφα, έστω όχι για τη μερίδα του κόσμου που δεν παρακολουθεί τόσο κάποιες εξελίξεις, ακόμη κι αφού έχουν ενσωματωθεί στην καθημερινότητά χωρίς απαραίτητα να το συνειδητοποιούν όλοι. Η σκέψη αυτή δεν με βοήθησε μόνο σε κείμενα από τότε κι έπειτα αλλά και σε άλλες δουλειές ακόμη, σε άλλες συζητήσεις, μέχρι το σημείο που πλέον είναι σύνηθες -όταν χρειαστεί να σιγουρέψω ότι περνά η λογική αυτού που περιγράφω- να καταφεύγω σε φαινομενικά άσχετα παραδείγματα που ξυπνούν τους συσχετισμούς που βοηθούν τελικά τη συζήτηση να προχωρήσει. Και, φυσικά, έμαθα πως η διόρθωση είναι λειψή λέξη για την περίσταση -ακόμη και η «επιμέλεια» πάσχει- για αυτό που καλείται τελικά να κάνει ο διορθωτής, μιας και εκτός από το να «ισιώνει» όσο χρειάζεται ένα κείμενο, καταλήγει να είναι και η τελευταία δικλείδα με τη δυνατότητα να εξακριβώνει πληροφορίες που έγραψε κάποιος άλλος, πριν έχουν την ευκαιρία να δημοσιευθούν και να κάνουν ζημιά ανακρίβειες.
Το περιστατικό αυτό δεν έχει να κάνει ούτε με το τελικό νι, ούτε με τη σωστή ενσωμάτωση ξένων όρων σε ελληνικό κείμενο, τους δανεικούς ιδιωματισμούς που δεν λειτουργούν στα ελληνικά παρότι τους έχουμε συνηθίσει -στο μυαλό μας- στα αγγλικά κ.λπ. Φυσικά όλα αυτά είναι σημαντικά, χωρίς αυτά δεν πάμε πουθενά. Η πραγματική αξία της «διόρθωσης» έρχεται όταν εκείνος που την αναλαμβάνει, αφού ξεμπερδέψει με τα προφανή, εντοπίζει τα πιο ύποπτα σημεία και αρχίζει να κάνει ερωτήσεις. Τι να ήθελε να γράψει εδώ; Αυτό που περιγράφει βγάζει νόημα στην πράξη; Αυτό το σημείο φαίνεται παράξενο επειδή απλά δεν έχω παίξει το παιχνίδι που περιγράφει ή επειδή όντως κάτι δεν πάει καλά; Και οι ερωτήσεις αυτές οδηγούν σε συζήτηση. Και με λίγη τύχη, με καλή θέληση κι από τις δυο πλευρές, το κέρδος δεν είναι το ξεκαθάρισμα μιας διατύπωσης ή ο καλλωπισμός μιας πρότασης, αλλά κάτι ακόμη σημαντικότερο, ακόμη πιο ουσιώδες.
Μα όλο αυτό παίρνει χρόνο. Και στο ελληνικό (όχι μόνο στο ελληνικό βέβαια) web, η αφιέρωση του χρόνου αυτού φαίνεται να είναι σπανιότερη κι από την πληρωμή της δουλειάς. Αναλογιστείτε το. Πιθανότερο να βρεθούν χρήματα από υπομονή για καλή δουλειά.
Μόνη παρηγοριά η φέτα στην τυρόπιτα.
Για την καλύτερη εμπειρία σου θα θέλαμε να σε παρακαλέσουμε να το απενεργοποιήσεις κατά την πλοήγησή σου στο site μας ή να προσθέσεις το enternity.gr στις εξαιρέσεις του Ad Blocker.
Με εκτίμηση, Η ομάδα του Enternity