Σχετικά πρόσφατα είχα βγει έξω για να χαλαρώσω. Συμβαίνουν κι αυτά. Σε εξόδους με τέτοιο στόχο, είναι αγαπημένο άθλημα το «κοιτάζειν το υπερπέραν». Ένας από τους λόγους για την αγάπη αυτήν είναι πως, αργά ή γρήγορα, το αυτί πιάνει συζητήσεις από παραδίπλα. Θέλω να πιστεύω ότι το στημένο αυτί σε τέτοιες περιπτώσεις είναι αγαπημένη, αν και ενδεχομένως κρυφή, ασχολία κάθε «γραφιά» οποιουδήποτε είδους μιας και ανοίγει δρόμους σε ιδέες, εκφράσεις, ενδείξεις, δείγματα, εντυπώσεις που κινούνται εκτός του κύκλου του και, ως τέτοια, έχουν τη δύναμη να του πουν πράγματα που ειδάλλως θα του διέφευγαν. Αναμενόμενα, ακούγονται πολλές χαζομάρες επί παντός επί στητού -όπως άλλωστε συμβαίνει πάντα στην καθημερινότητα οποιουδήποτε-, συχνά πυκνά όμως πέφτω και συζητήσεις που δεν πέφτουν στο κενό ή, έστω, έχουν σχέση με το δικό μας αντικείμενο και τα εφαπτόμενα σε αυτό. Κι η αλήθεια είναι πως με τον καιρό πετυχαίνω ολοένα και περισσότερο κόσμο να συζητά για games και τεχνολογία στην έξοδό του, ασχέτως ύφους, ηλικίας και γενικότερης σύνθεσης παρέας, παρατήρηση που δείχνει πρόοδο κατ’ εμέ, καθώς και τα δυο ξεκίνησαν από πεδίο των «καμένων», έγιναν mainstream, λερώθηκαν με lifestyle, και, με τα πολλά, γίνονται τόσο αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας που παίρνουν τη θέση που πάντα τους άξιζε ως μέρος της κανονικότητας.
Στην προκειμένη έξοδο, λοιπόν, άρχισαν να λέγονται πράγματα για smartphones που μόλις είχαν ανακοινωθεί, κάποια πράγματα ίσχυαν, κάποια πράγματα όχι, υπήρχαν ορισμένες λογικές απορίες στην παρέα η αλήθεια είναι και κατέληξα να «χώνομαι» για να συνεισφέρω. Η κουβέντα με την άγνωστη παρέα πήγε μια χαρά, κατέληξε με φυσικό τρόπο στα games και, μοιραία, στα reviews γενικότερα. Συζητήσαμε για λίγο για τις συνθήκες υπό τις οποίες γίνονται συνήθως, ειδικά στην περίπτωση των μεγαλύτερων κυκλοφοριών, η παρέα αναρωτήθηκε πώς λειτουργούν τα review embargoes, όλα εξηγήθηκαν. Καθώς έλεγα πως η ύπαρξη review embargo αποτελεί ουσιαστικά μέρος του marketing plan μιας εταιρείας και πως λογικό είναι να μην το έχει γραμμένο κι ο κριτικός/δημοσιογράφος μιας και, όταν λειτουργεί όπως πρέπει, δεν εμποδίζει τον καταναλωτή να μάθει εγκαίρως πώς «στέκεται» τελικά ένα παιχνίδι που τον ενδιαφέρει, ενώ δίνει στην εταιρεία μια ευκαιρία παραπάνω να ακουστεί περισσότερο το προϊόν της σε συγκεκριμένες ημερομηνίες και το Μέσο έχει επίσης την ευκαιρία να τραβήξει αλλιώς το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού κατά την ίδια περίοδο. Πρόκειται για κλασική περίπτωση συμβιωτικής σχέσης που δεν αποτελεί πρόβλημα για εμάς αφού, σε τελική ανάλυση, εμείς αποφασίζουμε αν έχει νόημα να βγούμε με κείμενο στη λήξη του εμπάργκο ή όχι. Κάποιες φορές δεν είναι καν εφικτό για διαφόρους λόγους, άλλοτε δεν είναι το σωστό εφόσον το ζητούμενο είναι η καλύτερη δουλειά με στόχο την καλύτερη ενημέρωση του καταναλωτή.
Πριν προλάβω να εμβαθύνω σε αυτό το θέμα με τη συγκεκριμένη παρέα, «πετάγεται» ένας από αυτήν για να πει -με ειλικρινή και αθώα αφέλεια η αλήθεια είναι, όχι εν είδει «κατηγορώ»- πως από τη στιγμή που μας πληρώνει μια εταιρεία για να γράψουμε για το προϊόν της, λογικό είναι να πρέπει να δημοσιεύουμε όποτε τη βολεύει εκείνη περισσότερο. Έχετε ακούσει, φαντάζομαι, το χαρακτηριστικό κουδούνισμα στην αρχή γύρου στο μποξ. Διότι κι εγώ τον ίδιο ήχο άκουσα εκείνη την ώρα. Αντανακλαστικά βλέπετε. Σίγησε γρήγορα βέβαια διότι μέχρι εκείνο το σημείο της συζήτησης ήταν σαφές πια ότι δεν έχω να κάνω με άμυαλους, ούτε καν με κακοπροαίρετους. Οπότε ένα ενδεχόμενο έμενε: απλά να μην έχουν ουδεμία ρεαλιστική εικόνα για το τι δουλειά κάνουμε. Υποψία που επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια της κουβέντας αφού η εξήγηση της δουλειάς, η ύπαρξη (γκούχου γκούχου, ξέρω) δεοντολογίας, στην οποία έχουμε και μια κάποια υποχρέωση όσο να πείτε, αντιμετωπίστηκαν ως λογικές εξηγήσεις και θεμιτές καταστάσεις.
Κάπου τότε έκανε «κλικ» άλλος της παρέας και διηγήθηκε πως κάποτε είδε video review από άνθρωπο του χώρου, τον οποίο άνθρωπο είχε τότε (αλλά τον έχει και ακόμη) σε εκτίμηση, για συγκεκριμένο προϊόν. Για σιγουριά, ρώτησαν αν όντως επρόκειτο για video review ή για κάποιου είδους γενικότερη παρουσίαση. Δεν ένιωσε σίγουρος, πράγμα που δείχνει και πάλι ότι υπάρχει μπέρδεμα στην αντίληψη του μέσου ανθρώπου αφού χαρακτηρίζει ως κάτι κλασικότερο και γνώριμο αυτό που πετυχαίνει μπροστά του, χωρίς καν να είναι σίγουρος. Κλασικό και γενικό κι αυτό το φαινόμενο. Όπως και να ‘χει, θυμάται ότι απογοητεύθηκε από εκείνο το βίντεο, διότι βασιζόμενος σε αυτό έκανε συγκεκριμένη αγορά και στην πράξη διαπίστωσε μειονεκτήματα του προϊόντος που δεν αναφέρθηκαν ποτέ στο βίντεο που δεν ξέρουμε αν ήταν review ή παρουσίαση ή απλή προώθηση. Κι εδώ που τα λέμε, είναι γνωστό ότι πολλά πράγματα πλασάρονται ως reviews ενώ είναι φως φανάρι πως καμία σχέση δεν έχουν με την έννοια. Υπάρχει πάντα κι αυτό το ενδεχόμενο, που δεν βασίζεται απαραίτητα σε κακή πρόθεση και πάλι, με την ίδια λογική που (συνήθως άπειροι) game developers αδυνατούν κατά περίπτωση να αντιληφθούν τη διαφορά preview και review. Οπότε ακόμη κι εκείνος που ετοιμάζει ένα review που δεν είναι review μπορεί να μην αντιλαμβάνεται ότι ο χαρακτηρισμός είναι άστοχος.
Και κάπως έτσι έχουμε ολόκληρη δέσμη σεναρίων στα οποία δεν είναι σαφές εξ αρχής αν η κριτική είναι όντως κριτική, αν εκείνος που την πετυχαίνει αντιλαμβάνεται το ρόλο της κριτικής, αν εκείνος που την κάνει αντιλαμβάνεται το ίδιο κ.ο.κ. Κι αυτά είναι τα καλά τα σενάρια γιατί υπάρχουν κι εκείνα στα οποία η παραπλάνηση είναι εξ αρχής βασικός στόχος.
Κι εμείς (ως κλάδος) δεν βοηθούμε προφανώς. Όχι όταν έχουμε φτάσει στο σημείο ο τίτλος μιας κριτικής να είναι «Το Χ είναι καλύτερο από όσο περίμενα» ή «Το Ψ είναι το παιχνίδι που δεν ήξερα ότι είχα ανάγκη». Πριν καν φτάσει κανείς στο κυρίως πιάτο μιας δημοσίευσης δηλαδή, δεν ξέρει καν σε τι έχει κάνει κλικ. Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλα είδη αρθρογραφίας μάλιστα. Πρόσφατα πέτυχα μια συνέντευξη με άνθρωπο της Larian για το Baldur’s Gate III, επί παντός επιστητού ως προς το παιχνίδι, και ο τίτλος της δημοσίευσης ήταν «"I don't think current-gen consoles would be able to run Baldur's Gate 3”». Θεωρώ πως ο κλάδος έχει ξεφύγει τόσο πολύ προς το SEO σε τέτοια θέματα που δυσκολεύει την κατανόηση και την παρακολούθηση για κάθε απλό και μη, άπειρο ή έμπειρο καταναλωτή, αλλοιώνοντας κατ’ επέκταση έννοιες που ενδεχομένως να ήταν πιο ξεκάθαρες παλαιότερα.
Ναι, θα πει κάποιος, αλλά είμαστε σε άλλη εποχή, έχουμε άλλα ήθη κι έθιμα (που λέει ο λόγος), άλλη χάρη η βιωματική προσέγγιση κ.λπ., οπότε γιατί να τηρήσουμε κάποιου είδους «παράδοση»; Μόνο που δεν είναι θέμα παράδοσης. Η γλώσσα είναι εργαλείο. Αν δεν διευκολύνει τη συνεννόηση, δεν κάνει καλά τη δουλειά της. Και σε τέτοιες περιπτώσεις είναι φως φανάρι πως δεν υπάρχει τρόπος να υποθέσει κάποιος σε τι έκανε κλικ πριν φορτώσει τη νέα σελίδα κι αρχίσει να διαβάζει. Κι αν εμείς οι ίδιοι προτιμούμε να μπερδεύουμε τον αναγνώστη/ακροατή/θεατή, είναι δύσκολο να πιστωθούμε κάποιου είδους επιτυχία στο να τον φέρουμε πιο κοντά στο αντικείμενο που παρακολουθεί. Κι υποτίθεται ότι για κάτι τέτοια υπάρχουμε έτσι κι αλλιώς.
Όποιος θέλει να γράψει βιωματικά κείμενα, ας γράψει βιωματικά κείμενα. Μπορεί να μην είμαι φίλος της ιδέας, αλλά όπως τα πάντα έτσι κι αυτά έχουν τη χρησιμότητα και το ρόλο τους, ανάλογα με την περίπτωση και την περίσταση. Αρκεί να μην προσποιούνται ότι είναι κάτι άλλο διότι, με τα πολλά, χάνουν όλοι. Το αποτέλεσμα είναι να χρειάζεται περισσότερες φορές εξήγηση η έννοια του review παρά οποιαδήποτε άλλη. Ε. Δεν το λέτε και καλό.
Το να προχωρας σε αγορα προιοντος βασιζομενος σε video review το βρισκω κωμικοτραγικο.Εχω μεγαλη απεχθεια για τον καθε φωνακλα/ξερολα/αυτοδημιουργητο ειδημονα/ταπερνογλου που εχει σκοπο να με πεισει οτι δε γινεται να ζησω διχως το προιον που πλασαρει.