Έχω καιρό να γράψω και δεν ξέρω πότε θα ξαναβρώ το χρόνο. Ωστόσο, υπάρχει κάτι από την επικαιρότητα που με απασχόλησε και είπα να αφιερώσω μερικές αράδες για να καταγράψω κάποιες σκέψεις.
Η αφορμή είναι το No Man's Sky και το hype που συνόδεψε την κυκλοφορία του, σε συνδυασμό με τον διάλογο που έχει προκαλέσει πλέον, με ένθερμους υποστηρικτές και πολύ ηχηρούς κατακριτές που θεωρούν ότι οι υποσχέσεις και προγραμματικές δηλώσεις της Hello Games δεν δικαιώνονται από το τελικό προϊόν σε διόλου ικανοποιητικό βαθμό. Το θέμα μου, όμως, δεν είναι το No Man's Sky. Είναι απλά η αφορμή. Προσωπικά δεν έχω παρακολουθήσει ιδιαίτερα τη συζήτηση, ούτε έχω καταναλώσει πολύ από το υλικό προώθησης του παιχνιδιού. Το είδα, με έπεισε σαν αρχική ιδέα κι από εκεί και πέρα επέβαλα στον εαυτό μου media black-out, όπως κάνω συνήθως σε παιχνίδια που είμαι σχετικά σίγουρος ότι θα τα πάρω και δεν θέλω να εκτεθώ σε spoiler. Δεν ξετρελάθηκα. Δεν το θεώρησα κάτι τόσο σημαντικό ή κοσμοϊστορικό. Το ζύγισα ως μία ενδιαφέρουσα εμπειρία την οποία θα ήθελα να παίξω κάποια στιγμή στο απώτερο μέλλον, όταν με το καλό κάνει τον κύκλο του και μπει στη γύρα των προσφορών. Έριξα και μία ματιά σε review και δεν είδα κάτι που να αλλάζει την αρχική μου εκτίμηση, οπότε δεν αλλάζει και η πρόθεσή μου να το αγοράσω. Μέχρι εκεί. Παρόμοια, θεωρώ, θα ήταν η προσέγγιση των περισσοτέρων, αν δεν υπήρχε στη μέση το hype, που ανέβασε τις προσδοκίες για τον τίτλο σε μη ρεαλιστικά επίπεδα, με αποτέλεσμα την δριμεία κριτική που δέχεται τώρα και των βαθμολογιών που παίρνει στα review (θεωρώ ότι αν δεν υπήρχε το hype, είναι πολύ πιθανόν ο Μάνος να του έβαζε 7 αντί για 6, για παράδειγμα).
Γιατί το hype είναι δίκοπο μαχαίρι. Απαιτεί απίστευτο έλεγχο και ισορροπία. Με την παραμικρή απροσεξία, με την ελάχιστη απώλεια αυτοσυγκράτησης, είναι σίγουρο ότι θα πληγώσει, ότι θα κάνει κακό. Είναι ένα "εργαλείο" που συχνά χρησιμοποιείται για διαφημιστικούς λόγους, αλλά θεωρώ ότι σχεδόν ποτέ δεν έχει θετική προοπτική. Αν ήμουν στη θέση της Hello Games ή της οποιασδήποτε Hello Games, όχι απλά δεν θα το επιστράτευα, αλλά θα το απέφευγα και θα προσπαθούσα να το εκτονώσω. Όχι λάδι στη φωτιά. Νερό και μάλιστα πολύ. Ο λόγος είναι απλός. Στην εποχή που ζούμε, την εποχή του internet, των Let's Play, των online reviews και previews, της άμεσης, εύκολης κι ακαριαίας πρόσβασης σε πληροφορία, εικόνα και ήχο, το όποιο hype μόνο κακό μπορεί να κάνει. Το μόνο που μπορεί να ελπίζει να πετύχει είναι η τόνωση των προ-πωλήσεων και τίποτα άλλο. Η pre-order κουλτούρα είναι κάτι που υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει και δεν είναι αποκλειστικό φαινόμενο των video games. Ωστόσο, ήταν, είναι και θα είναι πάντα ένα πολύ μικρό κομμάτι της αγοράς. Στρατηγικό μεν, καθώς στη περίπτωση των video games εκεί υπάρχουν και οι καταναλωτές που συνήθως ξοδεύουν περισσότερα χρήματα για συλλεκτικές ή ειδικές εκδόσεις, σημαντικό γιατί πρόκειται για φυτώριο από το οποίο προκύπτουν οι εκάστοτε online πρεσβευτές κι υποστηρικτές (μεγάφωνα, σύμφωνα με έναν όρο marketing) του εκάστοτε προϊόντος, αλλά μικρό. Σε σχέση με τη συνολική εμπορική δυναμική ενός παιχνιδιού, σε σχέση με το βαθμό που αυτή επηρεάζετε από τον εξειδικευμένο Τύπο, τους YouTubers και, πάντα και σημαντικότερα από όλα αυτά, τους χρήστες και το word of mouth που προκύπτει μέσα από διάφορα fora (συχνά και μέσα στα ίδια τα καταστήματα πώλησης, όπως π.χ. το Steam), το όποιο πρόσκαιρο όφελος μπορεί να προσφέρει το hype δύναται να δημιουργήσει πραγματική καταστροφή στο σύνολο των πωλήσεων.
Αυτό δεν θα έπρεπε να είναι έκπληξη. Είναι απλή, ανθρώπινη φύση. Σκέψου ότι είσαι στη παραλία αραχτός. Είναι καλοκαίρι (καλή ώρα), έχει ήλιο και ζέστη, έχεις κάνει τη βουτίτσα σου κι αυτός - αυτή που κάθεται στη ξαπλώστρα δίπλα σου σου λέει: "Πάω στο μπαρ. Θες να σου φέρω ένα παγωτό ξυλάκι βανίλια από το ψυγείο Κρι Κρι που είδα ότι έχει;" Έχει ζέστη, είναι κάτι που θα σου προσφέρει δροσιά κι ευχάριστη γεύση, το σκέφτεσαι, το αξιολογείς και απαντάς. Σου φέρνει το ξυλάκι κι είσαι απολύτως δικαιωμένος με την επιλογή σου να απαντήσεις θετικά, ή δεν σου φέρνει τίποτα και πιθανόν να αναθεωρήσεις την άρνησή σου και να πας να πάρεις ένα παγωτάκι όταν θα τον - την βλέπεις να απολαμβάνει το δικό του - της. Τόσο απλό. Σκέψου το ίδιο σενάριο, με τις ίδιες συνθήκες, με την διαφορά ότι η παρέα σου σου λέει: "Θέλεις να σου φέρω το πιο λαχταριστό, δροσιστικό, μοναδικό παγωτό που έχεις φάει ποτέ στη ζωή σου, με γεύση που θα δοκιμάσεις για πρώτη φορά και δεν μπορείς να βρεις πουθενά αλλού και αποτελεί το μέλλον στα παγωτά;" Οι πιθανότητες να απαντήσεις θετικά αυξάνονται. Όταν, όμως, θα έρθει το ξυλάκι Κρι Κρι θα ξενερώσεις τόσο από τη ζωή σου που, ακόμα κι αν δεν του - της το φέρεις καπέλο, σίγουρα θα σου φανεί βαρετό, άγευστο και "λίγο" και προφανώς δεν θα πρότεινες σε κανένα, ποτέ να το φάει. Πιθανόν, μάλιστα, λόγω της απόστασης από την ψυχολογική προετοιμασία και τις προσδοκίες που είχες, να σου φανεί ότι έχει κακή γεύση ή ότι είναι κακό παγωτό και να το σχολιάζεις σε μελλοντικές συζητήσεις για τυποποιημένα παγωτά. Έτσι λειτουργεί η ανθρώπινη φύση. Ακόμα κι αν το παγωτό, αντί για Κρι Κρι, ήταν φτιαγμένο χειροποίητα από Ιταλό μέγα μάγιστρο της μυστικής αδελφότητας των Gelateriani, με μυστική, μοριακή συνταγή από το Μεσαίωνα και γάλα από καθαγιασμένες κατσίκες από μοναστήρια του Θιβέτ, που τρέφονταν αποκλειστικά με νέκταρ κι αμβροσία, είναι πολύ πιο πιθανό να το κρίνεις θετικά αν κάποιος σου το προσφέρει ως "θες ένα διαφορετικό, πολύ εύγευστο παγωτό", παρά από το να στο χτίσει σαν το γλύκισμα που θα σε κάνει να αναθεωρήσεις την κοσμοθεωρία σου και να αντιληφθείς το πραγματικό νόημα της ζωής, του σύμπαντος και των πάντων (που ως γνωστόν είναι 42, άλλωστε). Στη τελική, όσο καλό κι αν είναι, είναι απλά ένα παγωτό με γεύση βανίλια.
Προς τι το hype, λοιπόν; Τι είχε να κερδίσει η Hello Games δηλώνοντας ότι θα μπορούσε κάποιος να παίξει το παιχνίδι αποκλειστικά σαν έμπορος, χωρίς να αφήσει ποτέ το cockpit του σκάφους του, χωρίς να είναι απαραίτητο να προσγειωθεί ποτέ σε πλανήτη ή υπονοώντας διαστημικές συναντήσεις με άλλους χρήστες online; Πώς θα μπορούσε το hype train που, αν και ίσως δεν δημιούργησε η ίδια, τροφοδότησε και βοήθησε να διογκωθεί να έχει ευτυχή κατάληξη τη στιγμή που δεν αντιπροσώπευε ρεαλιστικά το τελικό παιχνίδι; Άλλο να πουλάς αθλητικά παπούτσια με την υπόσχεση ότι είναι τα πιο άνετα παπούτσια που έχεις φορέσει ποτέ κι άλλο να πουλάς αθλητικά παπούτσια με την υπόσχεση ότι όποιος τα φοράει είναι αυτόματα και χωρίς καμία άλλη προϋπόθεση πιο γρήγορος στα 100μ. από τον Usain Bolt. Άλλο να υπερβάλλεις ή να εξωραΐζεις την πραγματικότητα για διαφημιστικούς λόγους, διατηρώντας έναν ουσιαστικό πυρήνα αλήθειας κι άλλο να υπερβάλλεις σε βαθμό που να υπόσχεσαι πράγματα που δεν ισχύουν. Το έκανε η Sony με το Killzone πριν μερικές E3 πριν το λανσάρισμα του PS3, δείχνοντας CGI, pre-rendered video και υπονοώντας ότι είναι in-game, in-engine πλάνα που αντιπροσώπευαν τις τεχνικές δυνατότητες της κονσόλας. Δεν βοήθησε ούτε την κονσόλα, ούτε το franchise του Killzone στο τέλος. Το έκανε η Gearbox με το "vertical slice" των gameplay videos που έδειξε, πάλι σε Ε3, για το Aliens: Colonial Marines κι έφαγε τα μούτρα της. Αυτό που έκανε η Hello Games δεν είναι ακριβώς ίδιο, σε φτάνει σε αυτό το σημείο, αλλά είχε παρόμοιο αποτέλεσμα. Δεν έγινε με τον ίδιο κυνισμό και πιθανότητα οφείλεται μάλλον στην απειρία και τον ενθουσιασμό ενός μικρού studio με μία καλή κεντρική ιδέα, που βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής χωρίς να το περιμένει, ενθουσίασε με το concept της και μάλλον παρασύρθηκε από τον ενθουσιασμό του κοινού. Ωστόσο, η ζημιά είναι παρόμοια. Αν δεν είχε υποσχεθεί λαγούς με πετραχήλια, ίσως να είχε πουλήσει λιγότερα αντίτυπα στις προ-παραγγελίες, αλλά δεν θα είχε απέναντί της έναν ηχηρό όχλο που θεωρεί ότι εξαπατήθηκε. Πιθανόν να είχε καλύτερες βαθμολογίες, αφού θα κρινόταν ως μία συμπαθητική και φιλόδοξη προσπάθεια ενός μικρού studio με μεράκι κι όχι ως μία ελλιπής σε σχέση με τις προσδοκίες κι υποσχέσεις υλοποίηση και πιθανότατα, σε βάθος χρόνου, να είχε και πολύ καλύτερη εμπορική πορεία.
Όταν σου βάζει 6 ο Μάνος, δεν μπορείς να ελπίζεις ότι θα πουλήσεις και τίποτα ιδιαίτερο...
Προσπαθώ να σκεφτώ περιπτώσεις όπου υπήρχε υπερβολικό hype και τελικά δικαιώθηκα και δυσκολεύομαι. Ειδικά για video game δεν μπορώ να σκεφτώ σχεδόν καμία. Σε βιβλία ή στο κινηματογράφο υπάρχουν ίσως κάποιες, μετρημένες στα δάχτυλα, περιπτώσεις, για τις οποίες αντιστοιχούν εκατοντάδες άλλες που έφαγαν τα μούτρα τους. Ίσως και για τα video games να υπάρχουν κάποιες που μου διαφεύγουν, αλλά νομίζω ότι εκεί ο κοινός παρονομαστής και η απαραίτητη προϋπόθεση είναι ότι το τελικό προϊόν ήταν άριστο. Κι όταν λέω άριστο, εννοώ άριστο. Εννοώ Άρχοντας των Δαχτυλιδιών ή Harry Potter άριστο. Αν είναι να ξενυχτίσω έξω από κινηματογράφο ή βιβλιοπωλείο για να δω ή να διαβάσω κάτι, τότε, το καλό που του θέλω, πρέπει να αξίζει τον κόπο.
Εγώ που έχω μείνει στα αρχικά video του παιχνιδιού, έχω καταναλώσει ελάχιστο από το hype, με μόνη εξαίρεση την έμμεση έκθεσή μου στη συζήτηση που έχει προκύψει αυτές τις μέρες για την αποτυχία του παιχνιδιού να εκπληρώσει τις προσδοκίες που υπήρχαν για αυτό, εξακολουθώ να το βλέπω όσο θετικά το έβλεπα όταν το πρωτοείδα. Φαίνεται καλούτσικο, με ενδιαφέρουσα κεντρική ιδέα κι εφόσον το τρέχει το PC μου, κάποια στιγμή που θα το βρω σε καλή τιμούλα και θα έχω χρόνο και διάθεση, πιθανότατα θα το τσιμπήσω. Τόσο απλά, χωρίς κλάματα και δράματα.
Για την καλύτερη εμπειρία σου θα θέλαμε να σε παρακαλέσουμε να το απενεργοποιήσεις κατά την πλοήγησή σου στο site μας ή να προσθέσεις το enternity.gr στις εξαιρέσεις του Ad Blocker.
Με εκτίμηση, Η ομάδα του Enternity